BAKI,AzerVoice
Martın 31 – də çıxarılan məhkəmə qərarına əsasən, Fransanın sağçı radikal lideri Marin Le Pen beş il müddətinə prezident seçkilərində namizədliyini irəli sürmək hüququndan məhrum edildi. Bu isə onun 2027-ci ildə keçiriləcək prezident seçkilərində iştirak edə bilməyəcəyi anlamına gəlir. Həmçinin, Le Pen dörd il müddətinə həbs cəzasına məhkum edilib. Bu qərarla birlikdə, onun rəhbərlik etdiyi "Milli Birlik" partiyasının hazırkı sədri Jordan Bardella 2027-ci ildə Fransa Respublikasının ali vəzifəsinə namizəd olmaq üçün partiyanın ən güclü və şanslı namizədi kimi ön plana çıxır.
Jordan Bardella kimdir?
Jordan Bardella 1995-ci ilin 13 sentyabr tarixində Parisin şimal-şərqində yerləşən Dransi qəsəbəsində anadan olub. O, ibtidai məktəbdə işləyən italyan əsilli anası ilə birlikdə yaşayıb. Atası isə içki satış avtomatlarının paylanması ilə məşğul olan bir şirkətin sahibidir və o da italyan və ərəb (əlcəzairli) mənşəlidir. Belə ki, Jordanın nənəsi — yəni atasının anası — Racan Mada, Əlcəzairin Qabil bölgəsindən olan bir mühacirin qızıdır.
Uşaqlıq və siyasi yol
Jordan Bardella valideynlərinin boşanmasından sonra əsasən anası və nənəsi ilə birlikdə böyüyüb. Öz təhsilini özəl məktəblərdə alıb və bakalavrdan sonra Fransanın nüfuzlu Siyasi Elmlər İnstitutu olan "Sciences Po"ya qəbul olunmağa çalışsa da, iki dəfə qəbul imtahanından uğursuz çıxıb. Daha sonra coğrafiya üzrə universitet təhsilinə başlasa da, bir il sonra təhsili yarımçıq qoyaraq tamamilə siyasətə yönəlib və heç bir ali təhsil diplomu əldə etməyib.
Əslində, "Milli Birlik" partiyasının sədri olan Bardella siyasətə hələ 16 yaşında başlamışdı. Partiyaya qoşulduqdan sonra çox sürətli şəkildə yüksəldi. 2015-ci ildə parlamentdə deputat köməkçisi seçildi və 2017–2019-cu illər arasında partiyanın rəsmi sözçüsü vəzifəsində çalışdı.
Sürətli yüksəliş
Jordan Bardellanın növbəti dayanacağı 2019-cu ildə ilk dəfə Avropa Parlamentinə keçirilən seçkilərdə iştirak etməsi oldu. O zaman Bardellanın cəmi 23 yaşı var idi. Həmin seçkilərdə qələbə qazanaraq Avropa Parlamentinə deputat seçildi və bu qurumun tarixində ən gənc üzv oldu. Daha sonra, 2022-ci ildə Marin Le Pen prezident seçkilərində iştirak etdiyinə görə partiya rəhbərliyindən çəkilməyə məcbur qaldıqda, Bardella "Milli Birlik" partiyasının sədr müavini seçildi. Elə həmin il, sürətlə yüksəlməkdə davam etdi və partiyanın qurucusu Jan Mari Le Penin qızı Marin Le Peni əvəz edərək partiyanın sədri oldu.
Radikal sağın qalib kartı
Bir çox media mənbələrinin məlumatına görə, Jordan Bardellanın "Milli Birlik" partiyasının sədri seçilməsi qərarı birbaşa Marin Le Penin təşəbbüsü ilə verilib. Le Pen bu gənc siyasətçinin həm ambisiyasına, həm də intellektinə heyran olduğunu gizlətmir. Hətta bir jurnalistin Bardella haqqında fikrini soruşduqda, onu “siyasi heyvan” kimi xarakterizə edib.
Le Pen Bardellaya yalnız siyasi lider kimi deyil, bəzən bir ana kimi də yanaşır. Məsələn, bir televiziya reportajında konfransdan əvvəl ona enerji toplamaq üçün şəkər yeməyi tövsiyə etdiyi və nitq hazırlığı zamanı onu zarafatla ruhlandırdığı görülüb.
Jurnalist Pyer Stefan Furun “Böyük Alternativ... və ya Bardellanın gizli üzü” adlı kitabında yazdığına görə, Le Pen Bardellanı əvvəlcə telefonuna “balaca şir”, sonra isə 2019 seçkisindəki qələbəsindən sonra “aslan” adı ilə qeyd etmişdi. Həmin mənbəyə görə, onların münasibəti bir növ “qara qutu” kimidir — bəli, burada müəyyən emosional bağlar var, amma hər şeydən əvvəl bu, birgə siyasi maraqların təzahürüdür.
Mənbə əlavə edir ki, həm Le Pen, həm də Bardella bir-birilərinə ehtiyac duyurlar və bir-birilərini tamamlayırlar. Bardella Le Penin çata bilmədiyi seçici kütlələrinə — gənclərə, orta təbəqəyə və şəhər kənarında yaşayanlara — təsir edə bilib. Eyni zamanda, Le Pen hələ də partiyanın faktiki lideridir və heç bir qərar onun təsdiqi olmadan qəbul edilmir.
Amma ən mühüm məqam budur: Marin Le Pen artıq anlayır ki, onun “ağıllı tələbəsi” Fransa prezidentliyinə aparan yolun ən güclü və qalib kartına çevrilib.
Qayğı və yetişdirmə mərhələsi
Yuxarıda qeyd olunanlardan aydın olur ki, Marin Le Pen üçün Jordan Bardella partiyanın “qalib kartı” olduğundan, ona xüsusi diqqət yetirmək zəruri idi. Bu məqsədlə, 2018-ci ildən başlayaraq dörd il müddətində gənc lider üçün xüsusi hazırlıq mərhələsi təşkil olundu. Bu təlimlər əsasən siyasi kommunikasiya və media ilə ünsiyyət sahələrini əhatə edirdi.
Fransanın "Liberation" qəzetində dərc olunmuş bir məqalədə bu barədə belə yazılır: “Jordan Bardella, mükəmməl təbəssümə necə nail olmaq, jurnalistlərin suallarına cavab verərkən necə danışmaq və ya necə yayınmaq barədə müntəzəm şəkildə təlim keçmişdi. O, hər həftə xüsusi bir komandanın köməyi ilə ona ünvanlana biləcək bütün suallar və ən uyğun cavabları əvvəlcədən hazırlayır və onları əzbərləyirdi. Rahatlıqla demək olar ki, o, sadəcə olaraq bir ‘siyasi marketinq məhsuludur” – hazırlanıb, məşq etdirilib və qələbə üçün təbliğ olunub.”
Məqalə müəllifi, həmçinin, Bardellanı yetişdirmək üçün vəzifələndirilmiş siyasi münasibətlər üzrə ekspert Paskal Omonun ifadəsini də qeyd edir. O, belə demişdi: “Mənim vəzifəm ondan ‘mehriban bir faşist’ düzəltmək idi.”
"TikTok" ulduzu
Digər tərəfdən, Jordan Bardellanın siması — radikal sağın yeni üzü — fransızların öyrəşdiyi klassik təsəvvürdən tamamilə fərqlidir. Əvvəla, o, Le Pen ailəsindən deyil. Üstəlik, gənc olması səbəbilə partiyanın qurucusu Jan Mari Le Penin dövründəki irqçi və ifrat sağ ritorika ilə tanınan “şeytan obrazlı” kimi tanınmır. Bardella partiyaya hələ 16 yaşında qoşulmuşdu — yəni partiyanın 2015-ci ildən etibarən keçdiyi dönüş nöqtəsinin başlanğıcında. Həmin dövrdə partiyanın adı dəyişdirilərək “Milli Cəbhə”dən “Milli Birlik” oldu və artıq yükə çevrilmiş Jan Mari Le Pen siyasi səhnədən uzaqlaşdırıldı. Partiya daha yumşaq və elastik bir siyasət kursuna keçdi.
Marin Le Penin partiyanın rəhbəri olması hər nə qədər siyasi cərəyan üçün yeni imkanlar açsa da, onun ailə keçmişi – xüsusilə atasının keçmişi– prezident seçkilərində qalib gəlmək yolunda əngəl olaraq qalırdı. Lakin son dövrlərdə gənc siyasətçi Bardellanın artan populyarlığı bu vəziyyəti dəyişməyə başladı.
Şübhəsiz ki, Jordan Bardella parlaq xarizmaya malikdir – yaraşıqlı, tərbiyəli və jurnalistlərin suallarına sakit, əsəbləşmədən cavab verir. Onun klassik, tərtəmiz görünüşü 1950-ci illərin kino ulduzlarını xatırladır. Qeyd edək ki, o, Fransanın nüfuzlu “JDD” jurnalının hər il tərtib etdiyi “Fransanın ən populyar 50 şəxsi” siyahısına daxil olub — bu siyahıda yeganə siyasi fiqurdur.
Bununla yanaşı, Bardella sosial şəbəkələrdə, xüsusilə TikTok platformasında böyük populyarlıq qazanıb. Onu orada 1 milyon 300 mindən çox insan izləyir ki, onların əksəriyyəti gənclərdir. Məhz bu fakt, son seçkilərdə gənc seçicilər arasında radikal sağa verilən səslərin artmasını izah edir — bu, ifrat sağ siyasi tarixində görünməmiş bir hadisədir.
Əvvəllər Bardella, nasist meyilli, irqçi və zorakılıq tərəfdarı
olan radikal “Müdafiə Birliyi” (GUD) qrupunun lideri Frederik
Şatyonla yaxın idi. Hətta onunla eyni təşkilatda olan qızı Kiriduan
Şatyonla iki il münasibətdə olub.
Daha sonra isə Bardella daha da irəli gedərək Le Pen ailəsinə
birbaşa daxil olmağa çalışdı və bu, uğurla nəticələndi. O,
Jean-Marie Le Penin nəvəsi və Marin Le Penin bacısı Mari Karolinin
qızı — Noluven Olivye ilə münasibətə başladı. Noluvenin atası Filip
Olivye də partiyanın tanınmış simalarından və Marin Le Penin
məsləhətçisidir.
Amma Bardellanın yüksəliş hekayəsi təkcə fürsətçiliklə deyil, həm də siyasi “xəyanətlərlə” müşayiət olunub. Ən önəmlisi isə, partiyanın “solçu qanadı”nı təmsil edən və Bardellanın yaxın dostu sayılan Florian Filippo ilə bağlı hadisədir. Bardella əvvəllər Filipponun rəhbərliyi altında şəhər kənarları üçün təhsil, yaşayış və məşğulluq sahələrində islahat layihələri ilə çıxış edirdi. Lakin partiyada daxili münaqişələr nəticəsində Marin Le Pen Filipponu vəzifədən uzaqlaşdıranda, Bardella heç tərəddüd etmədən dostunu tərk edən ilk şəxs oldu.
