BAKI,AzerVoice
Ramazan ayında oruc tutan müsəlmanların qarşılaşdığı mühüm suallardan biri də "Yalan danışmaq orucu pozurmu?" sualıdır. İslam dini, orucun təkcə yemək və içməkdən çəkinməklə kifayətlənmədiyini, eyni zamanda pis əməllərdən və mənfi davranışlardan da uzaq durmağı tövsiyə edir.
Hədisin izahı və mənası
Əbu Hureyrə (رضي الله عنه) -dan rəvayət olunduğuna görə, Peyğəmbərimiz Hz. Məhəmməd ( ﷺ ) belə buyurmuşdur:
"Yalan söyləməyi, cahilcə davranmağı və bu kimi pis əməlləri tərk etməyən şəxsin yemək-içməkdən çəkinməsinə Allahın ehtiyacı yoxdur."
Bu hədisin mahiyyəti, oruc tutanın yalnız ac və susuz qalmaqla kifayətlənməməli olduğunu göstərir. Əsl məqsəd, nəfsi tərbiyə etmək, pis vərdişlərdən uzaq durmaq və mənəvi təmizliyə nail olmaqdır.
İslam alimlərinin rəyləri
Cümhur (əksər alimlər): Yalan danışmaq, qiybət etmək və digər mənfi sözlər orucun savabını azaldır, lakin orucu pozmaz.
İmam Mücahid (رحمه الله): Qiybət və yalançılığın orucu pozduğunu bildirir.
İmam Əvzai (رحمه الله): Qiybətin orucu pozduğunu və qəzasının tutulmalı olduğunu vurğulayır.
İmam Ğazzali (رحمه الله): “İhya'u Ulumi’d-Din” əsərində yalan danışmağın mənəvi baxımdan orucun fəzilətini zədələdiyini qeyd edir.
"Allahın ehtiyacı yoxdur" ifadəsinin izahı
Bu ifadə məcazi mənada işlədilir. Yəni, Allah insanın ac qalmasına deyil, səmimi niyyətlə ibadət etməsinə və pis əməllərdən uzaq durmasına önəm verir. İbn Battal (رحمه الله) bu barədə bildirir ki, hədisin məqsədi insanları batil sözlərdən çəkindirməkdir, orucu tərk etməyə çağırmaq deyil.
Nəticə və tövsiyələr
Nəticə: Yalan danışmaq, qiybət etmək və digər mənfi sözlər orucun savabını azaldır, lakin əksər alimlərin fikrinə görə orucun özünü pozmur. Lakin bəzi alimlər, xüsusilə qiybət və yalan danışmağın orucu batil etdiyini qeyd edirlər.
Tövsiyə: Ramazan ayının mənəvi ruhunu qorumaq üçün təkcə yemək-içməkdən deyil, pis sözlərdən, qiybətdən və yalandan da uzaq durmaq vacibdir. Oruc, yalnız bədənin deyil, qəlbin və dilin də orucu olmalıdır.
