BAKI, AzerVoice
Mərakeş, ABŞ-ın beşinci nəsil “F-35” qırıcı təyyarələrini əldə edən ilk ərəb və Şimali Afrika ölkəsi olmaq üzrədir. Bu ehtimal, Mərakeş hərbi nümayəndə heyətinin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində keçirilən “IDEX” müdafiə və təhlükəsizlik sərgisində “F-35” təyyarəsinin xüsusiyyətləri ilə tanış olmasından sonra güclənib.
Mərakeşin “F-35” Təyyarələrini Əldə Etmə Perspektivi
Mərakeşin bu qırıcıları əldə etməsi, uzun illərdir bu təyyarələrə maraq göstərən Körfəz ölkələrini geridə qoya bilər. ABŞ və İsrail rəsmiləri, Vaşinqtonun Yaxın Şərqdə yalnız İsrailin “F-35” sahibliyini qoruma siyasətinə baxmayaraq, Mərakeşin bu təyyarələri əldə etməsinə dəstək verirlər.
Beş il əvvəl ABŞ, Mərakeşin təyyarə sifarişini dəstəkləsə də, razılaşma tamamlana bilməmişdi. Trampın siyasi səhnəyə qayıtması ilə sövdələşmənin baş tutma ehtimalı yenidən gündəmə gəlib.
32 “F-35” Təyyarəsi Sifarişi və Regional Təsirləri
Mərakeşin yaxın aylarda 32 ədəd “F-35” təyyarəsi alacağı proqnozlaşdırılır. Bu addım, digər ərəb ölkələrinin gələcəkdə oxşar müqavilələr bağlamasına zəmin yarada bilər.
İsrailin Hərbi Üstünlüyü və İbrahim Sazişlərinin Təsiri
İsrailin hərbi üstünlüyünü qorumaq siyasəti “F-35” satışı üçün maneələr törətsə də, İbrahim Sazişləri bu siyasətin yumşalmasına şərait yaradıb. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanı da gələcəkdə bu təyyarələrə sahib ola biləcək ölkələr arasında göstərilir.
Mərakeşin Müdafiə Qabiliyyətlərinin Gücləndirilməsi
Mərakeş nümayəndə heyəti, sərgi çərçivəsində “Lockheed Martin” şirkətinin stendində təyyarənin texniki xüsusiyyətlərini araşdırıb. Şirkət, Mərakeşin hazırda istifadə etdiyi “C-130” və “F-16” təyyarələrinin modernləşdirilməsi üzərində də işləyir.
ABŞ, Mərakeşi Afrikada əsas hərbi müttəfiq kimi qəbul edir. 2020-ci ildə iki ölkə arasında 10 illik hərbi əməkdaşlıq sazişi imzalanıb və Mərakeş NATO-ya üzv olmayan əsas müttəfiq statusu qazanıb.
“F-35” Qırıcılarının Əhəmiyyəti və Regional Güc Tarazlığı
“F-35” qırıcıları dünyada ən qabaqcıl döyüş təyyarələrindən hesab edilir. Onlar aşağı radar görünüşlülüyü və inkişaf etmiş elektron sistemlərlə təchiz edilib. Mərakeş bu təyyarələri əldə etməklə:
- Hava müdafiə qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq.
- Şimali Afrika və Sahel bölgəsində hava üstünlüyü əldə edəcək.
- Avropada İspaniya, Portuqaliya və Yunanıstan kimi ölkələri hava qüvvələrinin sayında geridə qoyacaq.
2024-cü ilin avqust ayında keçirilən mətbuat konfransında “Lockheed Martin” rəsmiləri Mərakeşin bütün texniki və tibbi meyarlara uyğun olduğunu təsdiqləyiblər.
İsrailin 2035-ci ilədək Planları
İsrailin 2035-ci ilə qədər 100 ədəd “F-35” təyyarəsinə sahib olması planlaşdırılsa da, Mərakeşin bu alışı regional güc balansında mühüm dəyişiklik yaradacaq.
Gələcəkdə Başqa Ərəb Ölkələri Üçün Perspektivlər
Əgər müqavilə rəsmiləşərsə, “Lockheed Martin” ilk dəfə bir ərəb ölkəsinə “F-35” satacaq. Bu, Körfəz ölkələrinin – xüsusən BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanının gələcəkdə bu təyyarələri əldə etmək şansını artıracaq.
