BAKI,AzerVoice
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və ABŞ Prezidenti Donald Tramp arasında iki gün əvvəl baş tutan telefon danışığı, Türkiyənin 5-ci nəsil döyüş təyyarəsi proqramına geri dönüş prosesini bir addım daha irəli aparıb.
AzerVoice xəbər verir ki, diqqətlər Trampın Türkiyəyə tətbiq olunan sanksiyaların ləğvi və F-35 proqramına giriş məhdudiyyətinin aradan qaldırılması üçün konkret addımlar atıb-atmayacağına yönəlib.
Türkiyə 40 ədəd Blok 70 F-16 təyyarəsinin alınması üçün ABŞ ilə rəsmi danışıqları davam etdirir. Bununla yanaşı, 40 ədəd F-35 qırıcı təyyarəsi üçün də müraciət edilib.
Bundan əlavə, 40 ədəd Eurofighter Typhoon təyyarəsinin tədarükü üçün hazırlanan Ehtiyac Tanımı Sənədi Böyük Britaniya Müdafiə Nazirliyinə və müvafiq şirkətə təqdim olunub. Hazırda Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi bu təklifi texniki və strateji baxımdan dəyərləndirir.
Əgər F-35 tədarükünə icazə verilsə, Türkiyə hazırda nəzərdə tutulan F-16 Blok 70, F-35 və Eurofighter təyyarələri ilə bağlı strategiyasını dəyişə bilər.
Təhlükəsizlik mənbələri bildirir ki, inkişaflara uyğun olaraq alınacaq təyyarələrin sayı və seçimində dəyişikliklər gündəmə gələ bilər.
Bu proses, Türkiyənin hava gücünü daha da gücləndirmək və milli müdafiə strategiyasını yenidən formalaşdırmaq istiqamətində mühüm addımlardan biri kimi qiymətləndirilir.
Qeyd edək ki, F-35 Lightning II, dünyanın ən qabaqcıl 5-ci nəsil çoxməqsədli döyüş təyyarələrindən biri hesab olunur. ABŞ-ın Lockheed Martin şirkəti tərəfindən istehsal edilən bu təyyarə hava döyüşləri, yerüstü hədəflərə zərbə endirmə və kəşfiyyat əməliyyatları üçün nəzərdə tutulub. F-35-in ən böyük üstünlüklərindən biri stealth texnologiyasına sahib olmasıdır ki, bu da onun radarlarda görünmə ehtimalını minimuma endirir. Bununla yanaşı, yüksək manevr qabiliyyəti, inkişaf etmiş avionika və real vaxt rejimində geniş əməliyyat məlumatları təqdim edən sensor sistemləri ilə seçilir.
F-35-in üç əsas variantı mövcuddur: F-35A ənənəvi eniş və qalxış sistemi olan əsas modeldir və əsasən hava qüvvələri üçün nəzərdə tutulub. F-35B qısa məsafəli qalxış və şaquli eniş edə bilən versiyadır ki, bu da onu donanma və dəniz piyadaları üçün ideal edir. F-35C isə təyyarədaşıyan gəmilər üçün xüsusi dizayn olunmuş modeldir və qatlanan qanadları ilə fərqlənir.
Bu təyyarəni dünyanın bir çox ölkəsi istifadə edir. ABŞ-la yanaşı, Böyük Britaniya, İtaliya, Hollandiya, Avstraliya, Norveç, Danimarka, Kanada, İsrail, Cənubi Koreya və Yaponiya kimi ölkələr F-35 proqramına qoşulub və bu müasir qırıcıları öz hava qüvvələrinin arsenalına daxil edib.
Türkiyə isə F-35 proqramına 1999-cu ildən etibarən qoşulmuşdu və 100-dən çox F-35A modeli sifariş etməyi planlaşdırırdı. Eyni zamanda, F-35-in bəzi mühüm komponentləri Türkiyədə istehsal edilirdi. Lakin 2019-cu ildə ABŞ Türkiyəni proqramdan çıxardığını elan etdi. Bu qərarın əsas səbəbi Türkiyənin Rusiyadan S-400 hava müdafiə sistemi alması oldu. ABŞ və NATO, S-400 sisteminin F-35-in texnologiyasına təhlükə yarada biləcəyini iddia etdi və Türkiyənin proqramdakı iştirakını ləğv etdi.
Buna baxmayaraq, Türkiyə öz milli 5-ci nəsil döyüş təyyarəsi olan KAAN üzərində işlərini davam etdirir. KAAN layihəsi, Türkiyənin müdafiə sənayesinin müstəqilliyini təmin etmək və ölkənin hava qüvvələrini modernləşdirmək məqsədi daşıyır. Türkiyə, F-35 proqramından kənarlaşdırılsa da, bu sahədə milli imkanlarını genişləndirmək üçün müxtəlif alternativlər üzərində işləyir və beynəlxalq əməkdaşlıqlar qurmağa çalışır.
F-35, hal-hazırda dünyanın ən müasir döyüş təyyarələrindən biri kimi qəbul edilir və müasir döyüş əməliyyatlarında mühüm rol oynayır. Bu təyyarə, stealth texnologiyası, yüksək dəqiqlikli sensorları və geniş əməliyyat imkanları ilə döyüş aviasiyasının gələcəyini formalaşdıran əsas platformalardan biri olacaq.
