BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
21 sentyabr 2014-cü ildə Yəmənin
paytaxtı Sənada hakimiyyət Husilərin
əlinə keçdikdən sonra ölkədə qarmaqarışıqlıq, zorakılıq və
dağıntılar başladı. Şimaldakı Səda vilayətində dini hərəkat
kimi yaranan Husilər qısa zamanda hərbi gücə çevrildi və
Yəmənin milli təhlükəsizliyinə ciddi təhdid törədərək ölkənin
sabitliyini zorla ələ keçirdi. Bu hadisə Yəmən xalqını çıxış yolu
olmayan qaranlıq bir tunelə saldı.
İyirmi ildən çoxdur ki, Yəmənlilər bu tuneldə Husilərin idarə
etdiyi rejimin əzabını çəkirlər. Azlıqda olan bu qrup xalq üzərində
təzyiq göstərmək üçün dəhşətli metodlara əl atır. Küçələrdə
təhlükəsizlik baryerləri qurdular, məscidləri dağıtdılar, insanları
siyasi məqsədləri naminə müharibəyə sürüklədilər. Üstəlik, un və
qaz qiymətlərinə etiraz edənləri belə öz hakimiyyətlərinə qarşı
çıxanlarla eyni cərgəyə qoyaraq onları təzyiq və aclıq siyasəti ilə
idarə etməyə başladılar.
Husilərin İdeoloji və Dini Manipulyasiyası
Husilər yalnız hərbi yollarla deyil, eyni zamanda ideoloji və dini
manipulyasiyalar vasitəsilə də hakimiyyətlərini möhkəmləndirdilər.
Onların şüarı "Allahu
Əkbər... Amerika ölümə məhkumdur, İsrail ölümə məhkumdur,
Yəhudilərə lənət, İslam qalib gələcək" kimi ifadələrlə
doludur. Lakin gerçəklikdə bu şüar onların xalqı qorumaq məqsədi
güdmədiyini, əksinə, yəmənliləri ölümə sürüklədiyini sübut
edir.
Husilər xüsusilə şimal bölgələrindəki siyasətçiləri və qəbilə
liderlərini cəlb edərək onlara Yəmənin keçmiş hakimiyyətindən və
xarici müdaxilədən azad olunacağına dair boş vədlər verdilər. Lakin
nəticə tamamilə fərqli oldu – onlar ölkənin infrastrukturunu
dağıtdılar, yüzlərlə evi silah anbarına çevirdilər və bu bölgələri
yaşanmaz hala gətirdilər.
Totalitar Rejim və İnsan Haqlarının Tapdanması
Husilər hakimiyyəti zorakılıq yolu ilə ələ keçirərək ölkədə hər
hansı bir müxalifətə imkan vermədilər. Onların idarəçilik forması
insan hüquqlarını açıq şəkildə pozur, məhkəmə sistemini sıradan
çıxarır və dövlət qurumlarının fəaliyyətini iflic edir. Nəticədə
Yəməndə xaos və hüquqsuzluq hökm sürür.
Husilərin yaratdığı təhlükə yalnız Yəmənlə məhdudlaşmır.
Onlar ölkəni hərbi münaqişə zonasına çevirərək beynəlxalq ticarət
yollarını təhdid edirlər. Xüsusilə, Qırmızı dəniz və Bab əl-Məndəb
boğazından keçən beynəlxalq ticarət gəmilərinə hücumlar təşkil
edərək dünya iqtisadiyyatına təsir göstərməyə çalışırlar.
Husilər ABŞ, Böyük Britaniya və İsrailə bağlı gəmiləri "siyasi
hegemoniyaya qarşı legitim hədəflər" elan edərək onlara hücum
edirlər. Bu səbəbdən qlobal ticarət yolları dəyişdirilib, gəmilər
Yəmən sahillərindən uzaq marşrutlara yönəldilib, bu da ticarət
xərclərinin və tranzit müddətinin artmasına səbəb olub.
İranın Husilərə Dəstəyi və Yəmənin Talan Edilməsi
Husilərin İrana bağlılığı Yəmən xalqına ağır bədəl ödədib. Tehran rejimi
Husiləri "strateji müttəfiq" kimi təqdim etsə də, əslində
onların vasitəsilə Yəməni öz maraqları üçün istifadə edir. İran
Husiləri silahlandıraraq bölgədə öz təsir dairəsini genişləndirmək
niyyətindədir.
İranın
dəstəyi ilə Husilər Yəməndə sabitliyin bərpa olunmasına imkan
vermirlər. Hökumət qüvvələrinin Sənanı geri almaq cəhdlərinə
baxmayaraq, münaqişə getdikcə dərinləşir və Yəmənlilər sabah nə baş
verəcəyini bilmədən qorxu içində yaşayırlar.
Bu vəziyyət yəmənli uşaqları da silah altında döyüşməyə məcbur
edir. Onlar ailələrindən qoparılır, cəbhələrə göndərilir və ölümə
tərk edilir. Husilər uşaqlara "cənnət vəd edərək" onların
cəsədlərini döyüş meydanlarında qoyurlar.
Təhsil və Maarifləndirməyə Qarşı Müharibə
Husilər, təhsilin öz
ideologiyalarına qarşı maneə olduğunu bilirlər. Savadlı
insanların onların siyasətini dərk edərək onlara qarşı çıxa
biləcəyini anlayan bu qrup, təhsil sahəsini çökdürməyə başladı.
Husilər
məktəbləri bağladılar, müxalif alimləri və ziyalıları ya
öldürdülər, ya da onları məcbur edərək cəbhələrə
göndərdilər.
Bu siyasət nəticəsində Yəməndə intellektual səviyyə kəskin şəkildə
azalıb. Bir çox ziyalı məcburiyyət qarşısında ölkəni tərk edib,
bəziləri isə Husilərin basqısından qorxaraq sussalar da, digərləri
məcburi şəkildə onların ideologiyasına uyğun davranmağa
başlayıb.
Dini və Mədəni Manipulyasiyalar
Husilər kənd yerlərində xüsusi dini təbliğat apararaq savadsız və
yoxsul təbəqələri ideoloji olaraq öz tərəflərinə çəkməyə
çalışıblar. Onlar yəmənlilərin gündəlik həyatına yad olan "Səda
şüarı", "Xalq inqilabı günü", "Müqavimət günü",
"Şəhid günü", "Vilayət günü" kimi terminləri həyatın
bir hissəsinə çeviriblər. Bu isə onların cəmiyyət üzərində
psixoloji və iqtisadi nəzarətini gücləndirib.
Yəmənin Beynəlxalq Səviyyədə Təhlükə Yaratması
Husilər təkcə Yəməndə deyil, eyni zamanda qlobal səviyyədə də
təhlükə törədirlər. Xüsusilə, Qırmızı dənizdə və Bab əl-Məndəb
boğazında ticarət yollarına hücumlar edərək dünya iqtisadiyyatına
zərər vururlar.
Husilərin hədəfi adətən ABŞ, Britaniya və
İsrail ilə əlaqəli gəmilər olur. Onlar bu hücumları "siyasi
hegemoniyaya qarşı cavab" kimi təqdim edirlər. Lakin reallıqda
bu, yalnız qlobal ticarət yollarını təhdid edərək, gəmilərin
marşrutlarını uzatmaqla iqtisadi xərcləri artırır.
Husilərin Terrorçu Siyahısına Salınması və Gələcək Sual
İşarələri
ABŞ 2021-ci ildə Husiləri terror təşkilatı siyahısından çıxarsa da,
son hadisələrdən sonra onları yenidən terror
təşkilatı kimi təsnif etdi. Bu qərar Husilərin
fəaliyyətlərinin beynəlxalq arenada ciddi narahatlıq yaratdığını
göstərir.
Bununla yanaşı, bəzi suallar açıq qalır:
Husilər necə olur ki, 2021-ci ildə terrorçu təşkilat siyahısından
çıxarılıb, indi isə yenidən
oraya daxil edilir?
Husilər
İranın Suriyada, Livanda, İraqda və HƏMAS-dakı müttəfiqlərini
necə satdığını görüb, özlərinin də eyni aqibətlə qarşılaşacağını nə
vaxt anlayacaqlar?
Yəmənlilər Husilər tərəfindən oğurlanan milli
kimliklərini nə vaxt geri qaytara biləcəklər?
Bu sualların cavabı, Yəmən xalqının bir araya gələrək, öz gələcəklərini
Husilərin zülmündən azad etmə gücündən asılı olacaq.
