BAKI,AzerVoice
Husi qüvvələrinin Yəməndə hökumətə sadiq qüvvələrlə təmas xətlərində hərbi hərəkətliliyi və tərəflər arasında məhdud toqquşmalar, 2022-ci ilin aprelindən qüvvədə olan, lakin rəsmi şəkildə uzadılmayan atəşkəsin taleyi ilə bağlı narahatlıqları artırır.
Bu hərbi fəaliyyətlər xüsusilə
cənub-qərbdəki Təz
vilayətində və paytaxt Səna
şərqində yerləşən Mərib vilayətinin sərhədlərində müşahidə
olunur. Mərib vilayəti zəngin neft ehtiyatlarına görə Husiilər üçün
strateji əhəmiyyət kəsb edir. Əvvəllər də bu bölgədə nəzarəti ələ
keçirmək üçün şiddətli döyüşlər aparmışdılar.
Husiilərin məqsədi: Yenidən Məribə hücum?
Yerli, regional və beynəlxalq dairələr Husiilərin İranın
dəstəyi ilə Məribə yeni bir hücuma hazırlaşdığından
narahatdır. Qeyd edək ki, Husiilər son vaxtlar Fələstin HƏMAS hərəkatına dəstək bəhanəsi
ilə Qırmızı dənizdə, Ədən körfəzində və Bab əl-Məndəb
boğazında ticarət gəmilərinə hücumlar təşkil etmişdi. İsrailin
cavab zərbələri xüsusilə Yəmənin Hudeyda limanındakı Husi mövqelərinə ciddi
zərər vurmuşdu.
İranın bölgədəki təsiri və Husiilərin taktiki manevrləri
Siyasi müşahidəçilər hesab edir ki, İranın Husiilər üzərindəki təsiri onları
bölgədəki rəqiblərini məşğul saxlamaq üçün gərginliyi davam etdirməyə sövq edir. Bu
səbəbdən, Qırmızı dənizdə
nisbi sakitlik əldə etdikdən sonra Husiilərin Yəmənin daxilində
hücumlara qayıtması ehtimalı yüksəkdir.
Digər tərəfdən, Husiilər müharibənin davam etməsindən
iqtisadi və sosial
öhdəliklərdən yayınmaq üçün istifadə edirlər. Onların
nəzarətində olan ərazilərdə insanlar yüksək yoxsulluq, işsizlik və təhsil, səhiyyə
kimi əsas xidmətlərin çatışmazlığı ilə üzləşirlər. Əhali
arasında artan narazılıqlara Husi rəhbərliyi "Vətənin təhlükəsizliyi hər şeydən
önəmlidir" şüarı ilə cavab verir.
Atəşkəsin pozulması sülh səylərinə zərbə vurur
Yəməndə daxili cəbhələrin yenidən alovlanması,
regional və beynəlxalq vasitəçilərin sülh danışıqları aparmaq və siyasi razılaşma əldə
etmək səylərini ciddi təhlükə altına alır. Bu səylərin
əsas təşəbbüskarlarından biri olan Səudiyyə Ərəbistanı və BMT sülh təşəbbüsləri ilə çıxış
etsələr də, tərəflər arasında razılaşma əldə etmək hələ də
çətindir.
BMT-nin Yəmən üzrə xüsusi elçisi Hans Qrundberq son açıqlamalarında
adətən nümayiş etdirdiyi nikbinliyi bir kənara qoyaraq,
ölkədə hərbi gərginliyin
artmaqda olduğunu bildirib. Üçüncü Yəmən Beynəlxalq
Forumunun Əmmanda keçirilən bağlanış mərasimində o qeyd edib ki,
daxili silahlı
toqquşmaların artması humanitar böhranı dərinləşdirəcək və
fəlakətli nəticələrə gətirib çıxaracaq.
Husiilərin BMT ilə münasibətlərində böhran
Son günlər Husiilərin
BMT əməkdaşlarını və humanitar fəalları “casusluq ittihamı” ilə
həbs etməsi beynəlxalq ictimaiyyətin ciddi tənqidinə səbəb
olub. BMT nümayəndəsi bu addımları “əsas insan haqlarının pozulması və sülh
prosesinə güvənin sarsılması” kimi qiymətləndirib.
Qrundberq BMT-nin
əməkdaşının həbsi zamanı ölümünün qəbuledilməz olduğunu
vurğulayaraq, BMT
əməkdaşlarının dərhal və qeyd-şərtsiz azad edilməsini
tələb edib.
Sülh üçün zəif ümid işığı
Bütün çətinliklərə baxmayaraq, Qrundberq "Ən çətin dövrlərdə belə sülh mümkündür"
deyərək ümidi
qorumağa çağırıb. O, beynəlxalq ictimaiyyəti
Yəmən məsələsini qlobal
böhranlar fonunda unutmamağa çağırıb və birləşmiş siyasi iradənin
vacibliyini vurğulayıb.
Nəticə
Yəməndə vəziyyət son dərəcə gərgindir. Husiilərin daxili cəbhələrdə yeni hücumlara hazırlaşması ehtimalı həm Yəmən daxilində, həm də bütün regionda yeni silahlı toqquşmaların alovlanmasına səbəb ola bilər. Bu, insan itkilərinin artmasına, humanitar böhranın dərinləşməsinə və beynəlxalq sülh səylərinin ciddi zərbə almasına gətirib çıxaracaq.
Yəməndə sabitlik yalnız siyasi razılaşma və səmimi dialoq yolu ilə əldə edilə bilər. Ancaq tərəflərin indiki mövqeləri uzunmüddətli sülhə nail olmağın hələ uzaqda olduğunu göstərir.
