BAKI,AzerVoice
ABŞ prezidenti Donald Trampın nümayəndəsi Stiv Vitkofun İsraildə keçirdiyi görüşlərdən görünür ki, bu planın məqsədlərindən biri Qəzzanın bərpasıdır. Plan, bəzi fələstinliləri digər ərəb və müsəlman ölkələrinə köçməyə təşviq etməyi nəzərdə tutur, lakin eyni zamanda Qəzzada qalmaq istəyənlər üçün şəhərin yenidən qurulmasını da əhatə edir.
Plan, Çində tətbiq olunan tikinti modelinə əsaslanır; bu modelə uyğun olaraq, təxminən 50 mərtəbəli göydələnlər inşa ediləcək. Hər bir ailəyə burada qalıcı yaşamaq müqabilində uyğun bir mənzil veriləcək. Lakin bunun əvəzində onlar, 1948-ci ildə Nakba zamanı ailələrinin qovulduğu doğma şəhərlərinə qayıtmaq hüququndan imtina edəcəklər. Yaşayış yeri üçün cüzi bir məbləğ ödəniləcək və 25 ildən sonra mənzil heç bir əlavə ödəniş olmadan ailənin şəxsi mülkünə çevriləcək.
Eyni zamanda, pulsuz mənzil əldə etməyin şərtlərindən biri də Qəzzada kənd təsərrüfatı, turizm və ya yüksək texnologiyalar (high-tech) sahəsində işləməyə razılıq verməkdir. Yenidənqurma prosesi əsasən bu sahələrə yönəldiləcək.
Plan çərçivəsində sahil boyunca müasir otellər və işçi binalarının inşası nəzərdə tutulur. Çin modelinə əsasən, yaşayış yerləri iş bölgəsinin içində olacaq. Həmçinin, "HƏMAS" tunelləri dəmir yolu şəbəkəsinə çevriləcək və bu xətlər Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, İordaniya və İordan çayının qərb sahilinə qədər uzana biləcək.
Planın tərtibatçıları bərpa prosesinin 10-15 il çəkəcəyini təxmin edirlər. Lakin bundan əvvəl 5 il ərzində peşəkar şəkildə dağıntıların təmizlənməsi və emalı prosesi həyata keçiriləcək. Stiv Vitkofun müzakirə etdiyi məsələlər arasında, İsrailin özəl sektorunun bu layihə çərçivəsində ərəb və fələstinli tərəfdaşlarla əməkdaşlığa nə dərəcədə hazır olduğu da var.
Vitkofdan İsraildə atəşkəsin tətbiqi və yenidənqurma prosesinə keçidlə bağlı siyasi razılığın olub-olmadığı soruşulduqda, o, İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun Qəzzada atəşkəs sazişini həyata keçirməkdə "öhdəliyinin" olduğunu düşündüyünü bildirib. "Walla" xəbər saytının yaydığı məlumatlara görə, Vitkof əsir mübadiləsi və atəşkəs razılaşmasının "yaxşı irəlilədiyini" və bu prosesin davam etməsinin vacib olduğunu vurğulayıb.
O, razılaşmanın ikinci mərhələsi üzrə danışıqların heç bir maneə olmadan gələn bazar ertəsi başlanacağını gözlədiyini qeyd edib. Vitkof, "Prezident Tramp administrasiyasının bütün girovların azad edilməsi üçün razılaşmanın növbəti mərhələyə keçməsini istədiyini" bildirib.
Bu açıqlamalar, Netanyahunun Ağ Evdə Tramp ilə görüşü ərəfəsində səsləndirilib. Belə ki, İsrail baş naziri razılaşmanın ikinci mərhələsi ilə bağlı danışıqların başlanmasından bir gün sonra, yəni gələn çərşənbə axşamı Vaşinqtona səfər edəcək.
Vitkof İsrailə səfəri zamanı bir sıra nazirlərlə, o cümlədən əsir mübadiləsi sazişinə qarşı səs vermiş maliyyə naziri, ultra-millətçi Betsael Smotriçlə də görüşüb.
Vitkof, Netanyahunu və görüşdüyü digər nazirləri razılaşmanın indiyə qədərki nəticələrinin müsbət olduğu barədə məlumatlandırdığını bildirib. O, "Qəzzada zorakılıq yoxdur, əksinə sakitlik hökm sürür. Hər kəs baş verən müsbət dəyişikliklərə diqqət yetirməlidir. Birinci mərhələnin icrasını düzgün şəkildə tamamlamalı və növbəti mərhələyə keçməliyik. Bu mərhələ üzrə danışıqlar gələn həftə başlayacaq." – deyə vurğulayıb.
