Bakı,AzerVoice
Yuxu iflici (kabus) insanları hərəkətsiz və qorxu içində buraxan
bir fenomen olub, illərdir dəhşət hekayələri və miflərə ilham
verib. Beyin oyaq olsa da, əzələlər hələ də yuxuda qalır, bu da
hərəkət edə bilməməyə və bəzən real görünən halüsinasiyalara səbəb
olur.
İlk dəfə yuxu iflici yaşayanlar bədənlərinin iflic olduğunu hiss edir və ətrafın dəyişdiyini görürlər. Bəziləri hətta sinəsində ağırlıq hiss edir, pəncərənin arxasında və ya otaqda qorxunc varlıqlar gördüklərini söyləyirlər. Tədqiqatlar göstərir ki, insanların təxminən 8%-i bu təcrübəni yaşayır, psixiatrik xəstələr arasında isə bu faiz daha yüksəkdir.
Yuxunun dörd mərhələsindən sonuncusu olan REM yuxusunda beynimiz aktiv olur, lakin əzələlər hərəkətsiz qalır. Bəzən beyin hissiyyat hissəsinə erkən siqnal göndərir və insan tam oyanmadan bu iflic vəziyyətində qalır. Nəticədə, beyin əzələlərin niyə hərəkət etmədiyini izah etməyə çalışır və halüsinasiyalar meydana gəlir.
Müxtəlif mədəniyyətlərdə yuxu iflici fərqli miflərlə izah edilir. Məsələn, türklərdə "Karabasan", Kanadada "Qoca Cadugər", Meksikada "Ölü Adam" kimi adlandırılır. Elm adamları bunun insanların inanc və qorxularından qaynaqlandığını bildirirlər.
Yuxu iflici əsasən yuxusuzluq, stress və pozulmuş yuxu rejimi ilə bağlıdır. Xəstələrə bu vəziyyətin təhlükəli olmadığı izah edilir və narahatlığı azaltmaq üçün meditasiya terapiyası tətbiq edilir. Daha ağır hallarda REM yuxusunu azaldan dərmanlardan istifadə olunur. Arxası üstə yatmaqdan çəkinmək, düzgün yuxu rejimi qurmaq və stressi azaltmaq bu fenomenin qarşısını almağa kömək edə bilər.
Yuxu iflici qorxulu görünsə də, fizioloji səbəblərə əsaslanan bir haldır və müalicə edilə bilər. Beynimiz boşluğu dolduraraq qorxularımızı reallığa çevirir. Bu vəziyyətdən çıxmağın əsas yolu isə soyuqqanlı qalmaq və sağlam yuxu rejimi qurmaqdır.
