Bakı, AzerVoice
Türk dastanları xalqın tarixini, qəhrəmanlıq hekayələrini, təbiətlə mübarizəsini və milli dəyərlərini əks etdirən ən önəmli mədəni miraslardan biridir.
Bu dastanlar türklərin Orta Asiyadan başlayaraq fərqli coğrafiyalara yayılmasını və tarix boyunca qarşılaşdıqları çətinliklərə qarşı göstərdikləri müqaviməti təsvir edir.
Ən tanınmış türk dastanları arasında Oğuz Kağan Dastanı, Dədə Qorqud dastanı, Manas Dastanı, Alp Ər Tonqa Dastanı, Ergenekon dastanı, Bozqurd Dastanı, Koroğlu Dastanı, və Edigey Dastanı yer alır.
Oğuz Kağan Dastanı Oğuz türklərinin mənşəyini və Oğuz Kağanın həyatını əsas alır. Oğuz Kağan türk boylarını bir yerə toplayaraq böyük zəfərlər qazanan bir hökmdardır.
Dədə Qorqud Hekayələri isə Oğuz türklərinin mədəniyyətini, ailə mədəniyyətini və qəhrəmanlıqlarını təsvir edən 12 hekayədən ibarətdir. Hekayələrdə xalqın mənəvi yol göstərəni olan Dədə Qorqudun tövsiyələri yer alır.
Manas Dastanı qırğız türklərinin ən önəmli dastanıdır və dünyadakı ən uzun dastanlardan biridir. Manas və onun soyundan gələn qəhrəmanlar, vətəni qorumaq üçün müxtəlif döyüşlərə atılır. Alp Ər Tonqa Dastanı türklərin böyük hökmdarlarından biri olan Alp Ər Tonqanın qəhrəmanlıqlarından danışır. İran ədəbiyyatının məşhur əsəri Şahnamədə də Alp Ər Tonqa "Əfrasiyab" adı ilə yer alır.
Göytürk dövrünə aid olan Ergenekon Dastanı, türklərin bir vadidə ağır şərtlər altında yaşadığı və sonradan dağı əridərək çıxış yolu tapdığı əfsanəni əks etdirir. Bozqurd Dastanı isə türklərin bir qurd tərəfindən qorunaraq yenidən artmasını təsvir edir və türk mədəniyyətində qurd simvolunun tarixi yerini göstərir.
Koroğlu Dastanı, Anadoludan Azərbaycana qədər geniş bir coğrafiyada tanınır. Haqsızlığa qarşı çıxan xalq qəhrəmanı olan Koroğlu, sazı və igidliyi ilə xalqın rəğbətini qazanır.
Edigey Dastanı, Qızıl Orda dövründə yaşamış Edigeyin hekayəsidir. Edigey həm siyasi, həm də hərbi baxımdan güclü bir liderdir və dastanda onun qəhrəmanlıqları təsvir edilir.
Bu dastanlar, türk xalqının mənəvi gücünü, qəhrəmanlıq və azadlıq sevgisini nəsildən-nəslə ötürmüş və mədəni irs halına gəlmişdir.
