Bakı,AzerVoice
Fisq dinin əmr və qadağalarına zidd davranmaq mənasında fiqh və
hədis termini. Lüğəvi baxımdan “təzə xurma qabığını yarıb-çıxmaq,
müəyyən bir sərhədi aşmaq” mənasını verən və islamdanəvvəlki dövrdə
daha çox bitki və heyvanlar haqqında istifadə edilən bu kəlmə İslam
gəldikdən sonra “haqq yoldan ayrılma, Allahın əmrlərinə itaətsizlik
etmə” kimi xüsusi məna kəsb etmiş, həm müsəlman olmayanlar, həm də
dinin əmrlərinə zidd hərəkət edən müsəlmanlar haqqında istifadə
edilmişdir.
Qurani-Kərimin bəzi ayələrində imanın ziddi (“Bəqərə”, 2/99; “Ali-
İmran”, 3/110; “Ənam”, 6/49; “Səcdə, 32/18), bəzi ayələrdə isə
dinin əmrlərinə itaətin ziddi olaraq (“Bəqərə”, 2/197; “Nur”, 24/4;
“Hucurat”, 49/7, 11) işlənir, hidayət və zəlalət terminləri ilə də
əlaqəsi qurulur (“Bəqərə”, 2/26; “Tövbə”, 9/80; “Hədid”,
57/26).
Quranda kəlmənin keçdiyi yeddi ayədə müxtəlif mənalarda işlənən
“fisq” ictimai münasibətlərlə yanaşı, dinin əmr və qadağalarına
zidd davranmağı da ehtiva edir. Kəlam və məzhəblər tarixində “fisq”
termininin məna çalarları ilə əlaqəli geniş müzakirələr
aparılmışdır.
