Bakı,AzerVoice
Qədim Misirdə nikahlar ictimai sabitliyin əsas hissəsi hesab edilsə də, romantik sevginin indiki insanlar üçün olduğu kimi qədim misirlilər üçün də vacib olduğuna dair sübütlar az deyil.
Qədim Misirdə romantika poeziya üçün məşhur bir mövzu idi, xüsusən də Yeni Krallıqda (e.ə. 1570-1069) sevgili və ya qadın obrazları poeziyada güclü şəkildə əks olunurdu.
Təbii ki o zaman insanların anlayışı, mədəniyyəti ümümuyyətlə hər şey fırqli olduğu üçün modern insanın mental dəyərləri ilə qədim misirlilərin dəyərlərini müqayisə etmək doğqu olmazdı.
Bəzən qədim Misirdə şairlər poeziyada öz anaların və ya bacılarını belə vəsf etməkdən çəkinmirdilər. Bəzən bu vəsf mənəviyyat və əqlaqi vəsflər osa da bəzən də fikizi vəsf olurdu.Hətta daş kitabələr üzrəində yazılan şeilərin birində deyilir :
“Bacım çox ecazkardır, heç kim ona rəqib ola bilməz, çünki o, həyatda olan ən gözəl qadındır. O , bərəkətli ilin başlanğıcını qeyd edən Sirius kimidir. O, mükəmməllik saçır və sağlamlıqla parlayır. Gözünün baxışı qəşəngdir. Dodaqları şirin danışır. Uzun boyunlu və saçları uzun və qoxuludur. Qızıl onun qolları ilə müqayisədə heç bir şey deyil və barmaqları lotus çiçəkləri kimidir. Ombaları ətlidir, beli dardır. Ayaqları yalnız gözəlliyini artırır”.
Qədim Misirdə qadınlar kişilərlə demək olar ki, bərabər statusa malik idilər. Onlar inanırdılar ki, tanrı Osiris və İsis dünyaya hökmranlıq edəndə yaradılış şəfəqindən sonra İsis cinsləri güc baxımından bərabər etdi.
Lakin bütün bunlara baxmayaraq, yenə də kişilər dominant cins hesab olunurdu və əsasən kişi katiblər qadınlara necə baxıldığına təsir edən şeirlər yazırdılar.
Qədim Misirdə qadınlar ənənəvi olaraq evə cavabdeh idilər və yuxarı təbəqədən olan qadınlar xüsusilə günəşdən uzaq durmağı vacib hesab edirdilər, çünki tünd dəri açıq havada işləyən aşağı sinif kəndlilərinin nümayəndəsini ifadə edirdi.
Firon Tutankhamun , taxta çıxanda gənc olsa da, atası Akhenatonun hökmranlığından sonra Misirdə sabitliyi və dini ayinləri bərpa etmək üçün əlindən gələni etdi. O, bunu gənc arvadı və ögey bacısı Anksenamun ilə birlikdə etdi və onların ikisinin birlikdə təsvirləri qədim Misirdə romantik sevginin ən maraqlı təsvirləri sırasındadır.
Ankhsenamun həmişə əri ilə birlikdə təsvir olunurdu. Tutankhamun təxminən 18 yaşında öldü və Ankhsenamun qısa müddət sonra tarixi qeydlərdən silindi.
Qədim Misirdə cinsəllik yer üzündə həyatın başqa bir aspekti hesab olunurdu. Cinsiyyətlə bağlı heç bir tabu yox idi yalnız xəyanət qəbuledilməz idi.
Qədim misirlilər subay qızların öz razılığı ilə cinsi münasibətdə olması belə normal sayılırdı. Bu qeyri qanuni münasibətdən doğulan uşaqlarara da münasibət normal idi. Evli qadının statusu isə fərqli idi, qadın evləndikdən sonra əsla xəyanət edə bilməzdi. Qadının nikahdankənar cinsi əlaqəyə girməsinə qarşı heç bir rəsmi cəza yox idi. Şəxsi cəzalar boşanma, döyülmə və bəzən ölüm istisna idi.
Beləliklə, qədim Misirdə ər əmin olmalı idi ki, onların övladları - onun varisləri və əmlakının varisləri - özününküdür...
Qədim Misrdə qadın xəyanətinə görə, ölüm halları da az deyildi.Qədim əlyazmalarda zinakar qadınların evlərinin yanında dirəyə bağlanıb yandırıldığı haqda xeyli yazılar mövcuddur.
Qədim Misirdə abortlar da mövcud idi. Maraqlısı odur ki, qədim Misirdə “bakirə” sözü yox idi.
Lakin bütün bunlarla yanaşı, Misirdə heç bir fahişəxana müəyyən edilməmişdir və heç bir yazılı əsərdə və ya qanuni qərarlarda fahişəlikdən bəhs edilmir.
Misirlilər ictimai harmoniyaya dəyər verdiklərinə görə, onların daxili əmin-amanlığı təşviq edən hekayələrə xüsusi diqqət yetirmələri məntiqlidir. Maraqlıdır ki, qədim Misir əlyazmalarında xəyanətkar qadınlardan danışıldığı halda, xəyanətkar kişilərdən bəhs olunmur.
Qədim Misirdə evlilik
Qədim Misirdə nikah mərasimi yox idi. Bir qadın razılaşdırılmış mülk ( pul, mak-qara və sairə) qarşılığında evlənə bilərdi. Evliliklər adətən gəlinin razılaşdırılmış qiyməti və bəyin ailəsinin gəlinə qarşılıqlı hədiyyələri ilə valideynləri tərəfindən təşkil edilirdi.
Nikahdan əvvəl razılaşmalar ümumi idi və gəlinin cehiz olaraq gətirdiyi hər hansı maddi var-dövlət yalnız ona məxsus idi.
Evliliyin məqsədi uşaq sahibi olmaq idi, lakin cütlüklərin bir-birini sevməsi və hörmət etməsi gözlənilirdi.
Bəy və gəlinin atası şahidlər qarşısında imzalanacaq nikah müqaviləsi tərtib edərdilər və sonra cütlük evli sayılırdı. Evlilikdən olan uşaqlar anaya məxsus idi və boşanma halında onunla qalmalı idi.
Əksər insanlar üçün evlilik hər iki tərəfin maksimum faydası üçün qurulurdu və ümid edilirdi ki, onlar bir-birlərini sevməsələr də birlikdə yaşadıqları zaman qarşılıqlı sevgi yaranacaq. Təbii ki Misirdə boşanma halları da az deyildi.
Misir boşanması
Qədim Misirdə evliliyin sonu da başlanğıcı qədər sadə idi. Ər-arvaddan biri və ya hər ikisi boşanma tələb edir, nikahdan əvvəl bağlanmış müqaviləyə əsasən maddi mallar bölünür, yeni müqavilə bağlanır, nikah bitmiş hesab edilirdi.
Boşandığı zaman qadına ona məxsus olan hər şeyi özü ilə aparmağa icazə verilirdi. Yalnız sübut olunmuş xəyanət ittihamı qadını boşanma hüququndan məhrum edirdi.
