Bakı,AzerVoice
Qırğızıstan Prezidentin mətbuat katibi Askat Alagözov Sadır Japarov ABŞ dövlət katibi Entoni Blinkenin məktubuna cavab məktubunu dərc edib .AzerVoice xəbər verir ki , o xatırladıb ki, Antoni Blinken Qırğızıstan Respublikasının Prezidenti Sadır Japarova məktub göndərərək, Qırğızıstan parlamentində baxılan “Qeyri-kommersiya təşkilatları haqqında” qanuna dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsi ilə bağlı narahatlığını bildirib.
Alagözov bildirib ki, fevralın 9-da Qırğızıstanın xarici işlər naziri Jeenbek Kulubayev ABŞ-ın Qırğızıstan Respublikasındakı səfiri Lesli Viqeriyə dövlət başçısı Sadır Japarovun Entoni Blinkenə cavab məktubunu təqdim edib.
AzerVoice məktubun qıssa mətnini təqdim edir:
“Amerika Birləşmiş Ştatlarının Dövlət Katibi
cənab Entoni Blinkenə”
Hörmətli cənab Blinken,
17 yanvar 2024-cü il tarixli mənə ünvanlanmış məktubun alındığını təsdiq edirəm.
Ötən ilin sentyabrında BMT Baş Assambleyasının 78-ci sessiyası çərçivəsində Nyu-Yorkda keçirilmiş C5+1 Sammitinin nəticələrinə verdiyiniz yüksək qiymətə görə minnətdarlığımı bildirirəm və çoxtərəfli və çoxtərəfli sahələrdə əməkdaşlığın ümumi prioritetlərini təşviq etmək üçün birgə işləməyə hazır olduğumu bildirirəm. ikitərəfli formatlar.
Eyni zamanda, təəssüf hissi ilə qeyd etməliyəm ki, məktubun məzmununda dövlətimizin daxili işlərinə müdaxilə əlamətləri var.
Səbəbini izah edim.
Yazırsınız ki, “sizin vətəndaş cəmiyyəti uzun müddətdir ki, regionda ən güclüdür və Qırğızıstanda demokratiyanın əsas hissəsidir”.
Bəli, elədir.
Mən təkcə sizin fikrinizi bölüşmürəm, onu da vurğulamaq istəyirəm ki, ədalət və azadlıq istəyi xalqımızın genetik kodudur.
Xarici agentlər haqqında qanun layihəsi ilə bağlı narahatlığınıza gəldikdə aşağıdakıları qeyd etmək istərdim:
Bu qanun layihəsi Qırğızıstan Respublikasının Joqorku Keneşinin (parlament) bir qrup deputatı tərəfindən irəli sürülüb və hələ 1999-cu ilin oktyabrında qəbul edilmiş Qırğızıstan Respublikasının qüvvədə olan “Qeyri-kommersiya təşkilatları haqqında” Qanununa dəyişiklikləri nəzərdə tutur.
Hazırda yuxarıda qeyd olunan qanun layihəsi Milli Məclisdə birinci oxunuşda qəbul edilib.
Qanun layihəsinin məqsədi Qırğızıstan Respublikasında fəaliyyət göstərən qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarının fəaliyyətini aydınlaşdırmaq və sadələşdirməkdir.
Bu gün Qırğızıstanda on minlərlə qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatı var ki, onlar əvvəllər dövlətin nə iradəsi, nə də etmək istəmədiyi bir çox problemləri həll edir.
Eyni zamanda, etiraf etmək lazımdır ki, bəzi qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatları təkcə ABŞ və Aİ ölkələrindən deyil, xaricdən də maliyyə alır.
Təbii ki, Qırğızıstan dövlətinin qanuni maraqlarının müdafiəsi ilə bilavasitə bağlı bir problem var – xarici dövlətlər tərəfindən maliyyələşdirilən və ya xarici iştiraklı media və qeyri-hökumət təşkilatlarının fəaliyyətinə dövlət nəzarəti nə qədər ola bilər və olmalıdır.
Məsələ burasındadır ki, Qırğızıstan dövləti öz statusuna uyğun olaraq bu qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarına pulun haradan gəldiyinə, kimlər tərəfindən, necə və hansı məqsədlər üçün xərclənməsinə nəzarət etmək niyyətindədir.
Qırğızıstan Respublikasının Joqorku Keneşinin (parlamentinin) deputatları tərəfindən irəli sürülən və birinci oxunuşda qəbul edilmiş qanun layihəsi “Qeyri-kommersiya təşkilatları haqqında” Qırğızıstan Respublikasının qüvvədə olan Qanununa qeyri-kommersiya təşkilatlarının fəaliyyəti ilə bağlı müddəaları daxil edir.
Qeyd edək ki, Qırğızıstan parlamentinin deputatlarının təşəbbüsü ilə irəli sürülmüş qanun layihəsinin konsepsiyası ABŞ-da 1938-ci ildə qəbul edilmiş hazırkı Xarici Agentlərin Qeydiyyatı Aktının konsepsiyasına yaxındır.
Bildiyimiz kimi, Xarici Agentlərin Qeydiyyatı Aktın xarici agent statusunu təkcə KİV-lər üçün deyil, digər hüquqi və fiziki şəxslər üçün də nəzərdə tutur.
Pozuntular – qeydiyyatın gecikdirilməsi və ya qeydiyyatdan imtina edilməsi təkcə inzibati deyil, həm də cinayət məsuliyyətinə cəlb olunur.
Bu baxımdan sual yaranır:
Niyə sizin üçün mümkündür, amma bizim üçün mümkün deyil?
Cənab Blinken,
Son üç ildə Qırğızıstanda çox şey dəyişib və yaxşılığa doğru dəyişir.
Ölkə rəhbərliyinin səylərinə obyektiv beynəlxalq qiymət verilməsi nikbinlik ruhlandırır.
Belə ki, əgər biz hazırda Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin (DİM) həyata keçirilməsinə görə dünyada 166 ölkə arasında 45-ci yerdəyiksə, 2030-cu ilə qədər ilk 30 ölkə sırasına daxil olmaq niyyətindəyik.
Yaxşılığa doğru dəyişiklikləri indi daha yaxşı gələcəyə ümid edən, daha çox qazanmağa başlayan, gələcəyə inamı olan soydaşlarımız da öz üzərlərində hiss edirlər.
Dövlət gücləndikcə vətəndaş cəmiyyəti ilə qarşılıqlı əlaqəni gücləndirir. Xalq Qurultayları vasitəsilə hakimiyyətlə xalq arasında əks əlaqə yaradılıb.
Qırğızıstan Respublikasının Nazirlər Kabineti ölkənin və cəmiyyətin iqtisadi və sosial inkişafı üçün strateji vəzifələri həll etməyə çalışır.
Onilliklər ərzində həllini tapmayan çoxlu problemli məsələlər var, bununla belə, siyasi iradə və dövlətimizi sürətli inkişaf və yüksəliş trayektoriyasına çıxarmaq, bütün dövlət idarəçiliyi sistemində köklü islahat aparmaq arzusu var.
Prezident və icra hakimiyyətinin başçısı kimi vəzifə, titul və ləyaqətdən asılı olmayaraq, korrupsiyaya qarşı barışmaz mübarizə aparmaq məqsədi daşıyıram.
Bunu xalqımız görür və dəstəkləyir, səylərimizə öz qiymətini verir.
Beynəlxalq tərəfdaşlarımız da bunu görür.
Cənab Blinken,
Biz qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarının, medianın, o cümlədən uzun illərdir xarici tərəfdaşlarla işləyən, onlardan maliyyə alan medianın fəaliyyətini alqışlayırıq və faktiki olaraq dəstəkləyirik.
Əsas tələblərimiz:
Qırğızıstan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına, o cümlədən Vergi Məcəlləsinə uyğunluq; qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarının, kütləvi informasiya vasitələrinin fəaliyyətinin şəffaflığının və onların vergi orqanları qarşısında hesabatlılığının təmin edilməsi.
Cəmiyyət və dövlət görməlidir ki, bu və ya digər qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatının maliyyəsi haradan, hansı xarici mənbələrdən və hansı məqsədlər üçün gəlir.
Bizim onlara olan tələblərimiz aydındır və cəmiyyətdə dəstəklənir, həm Qırğızıstan Respublikasının Konstitusiyasına, həm də beynəlxalq öhdəliklərimizə tam uyğundur.
Bununla belə, Qırğızıstanda dövlət qurumlarının təşəbbüsü ilə “azad media və QHT” adlandırılan qurumların nümayəndələri, xarici agentlər, media və qeyri-hökumət təşkilatları haqqında qanun layihələri düşmənçiliklə qarşılanıb.
Qanun layihələri Aİ-yə üzv dövlətlər və ABŞ-da vergi ödəyiciləri tərəfindən maliyyələşdirilən bir sıra media və QHT-lərin qəzəbinə səbəb olub, çünki onlar kölgələri tərk etməkdən və dövlət tərəfindən real vergi nəzarətindən çəkinirlər.
Qanun layihələrinin tənqidinə Avropa İttifaqı, BMTİP, ATƏT, USAİD kimi beynəlxalq təşkilatlar, Avropa İttifaqı və ABŞ səfirlikləri, Qırğızıstan QHT-lərinə və mediasına digər donorlar, xarici ölkələrin deputatları və siyasətçiləri qoşulub.
Qırğızıstan Respublikası Konstitusiyasının və qanunlarının normalarına uyğun olaraq, dövlət qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarının və kütləvi informasiya vasitələrinin nizamnamə fəaliyyətinə qarışmır və müdaxilə etmək niyyətində deyil.
Odur ki, yuxarıda adıçəkilən Qanun layihəsinin Parlament tərəfindən qəbul ediləcəyi təqdirdə, sizin yazdığınız kimi, “qeyri-hökumət təşkilatları tərəfindən həyata keçirilən proqramlar vasitəsilə vətəndaşlarınızın səhiyyə və təhsil kimi həyati əhəmiyyətli xidmətlərə çıxışını necə təhlükə altına qoya biləcəyi mənə aydın deyil. ABŞ hökumətinin və beynəlxalq tərəfdaşların dəstəyi ilə”?
Tənqid olunan qanun layihələri beynəlxalq hüququn ümumi qəbul edilmiş prinsip və normalarına əsaslanır ki, bu da milli təhlükəsizlik və ya ictimai asayişin maraqları naminə zəruri olduqda məlumatların əldə edilməsi və yayılması azadlığının qanunla məhdudlaşdırılmasının yolverilməzliyini bəyan edir.
Yəni bu hüququmuzda nə ABŞ-dan, nə də dünyanın heç bir ölkəsindən fərqlənmirik.
Cənab Blinken,
Eyni zamanda qeyd etmək istərdim ki, mənə elə gəlir ki, siz Amerika Birləşmiş Ştatlarının xarici siyasət departamentinin rəhbəri – bizim çoxdankı yaxşı dostumuz və tərəfdaşımız kimi mənimlə öz narahatlığınızla bölüşdünüz. Yuxarıda adı çəkilən Qanun layihəsi ölkəmizdə fəaliyyət göstərən bəzi qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarının etibarsız məlumatlarına əsaslanır.
Bu, təəssüf ki, ölkəmizdə insan hüquq və azadlıqları, o cümlədən birləşmək hüququ ilə bağlı real vəziyyət haqqında obyektiv təsəvvür formalaşdırmağa imkan vermədi.
Əslində, ölkəmizdə qeyri-hökumət/qeyri-kommersiya təşkilatlarının böyük əksəriyyəti layiqli və vicdanla işləyir.
Xarici dövlətlər tərəfindən maliyyələşdirilən bu strukturların yalnız kiçik, lakin çox səs-küylü qrupu və onların ayrı-ayrı nümayəndələri qrant verənlər üçün etibarsız məlumat mənbəyidir.
Bundan əlavə, həmin qeyri-hökumət strukturları tez-tez insanlar arasında yalan və etibarsız məlumatlar yayırlar ki, bu da zərərçəkmişlərin və ya böhtan atılanların məhkəmə çəkişmələrinə səbəb olur.
Məhkəmədəki işlər nəticəsində yalan məlumat yayanlar tez-tez iddiaçılarla barışıq üçün vəsatət qaldırmağa məcbur olurlar.
Və məhkəmələrdə belə hallar çoxdur.
Ümid edirəm ki, siz, hörmətli cənab Dövlət Katibi, mənim yuxarıda qeyd etdiyim dəqiqləşdirmələrə və təminatlara əsaslanaraq, “bəzi Amerika icraçı tərəfdaşlarının” Qırğızıstan Respublikasında fəaliyyətlərini davam etdirmələri ilə bağlı qorxularını aradan qaldıra biləcəksiniz.
Fürsətdən istifadə edərək, hörmətli cənab Blinken, sizi ölkəmizə səfərə və Qırğızıstanda insan hüquq və azadlıqlarının Qırğız Respublikasının Konstitusiyası və qanunları ilə etibarlı şəkildə qorunduğunu öz gözləri ilə görməyə dəvət etmək şərəfinə nail olmaq istərdim.
Əminəm ki, siz Qırğızıstanda həmişə etibarlı dostlar tapacaqsınız.
Onu da vurğulamaq istəyirəm ki, biz bərabərhüquqlu əməkdaşlığın tərəfdarıyıq və bütün ölkələr və beynəlxalq tərəfdaşlarla, o cümlədən ABŞ-la birgə işləməyə hazırıq.
Tək xahişim odur ki, ölkəmizin daxili işlərinə qarışmasın.
Ən xoş arzularla və səmimi hörmətlə,
Sadır JAPAROV
Qırğızıstan Respublikasının Prezidenti.
