Bakı, AzerVoice
Fələstinin “HƏMAS” və “CİHAD” hərəkatlarının hərbi qanadlarının bir neçə gün əvvəl Təl-Əviv yaxınlığında bomba partlatmasına görə birgə məsuliyyət daşıdıqlarını elan etmələri iki hərəkat arasında koordinasiyanı göstərən ilk hadisə deyildi. “Qəzzada ikinci ən güclü silahlı təşkilat kimi görünən və İranla ən çox əlaqəsi olan “Əl-Cihad” -ın müharibədə rolu nədir” sualı bir çoxlarını olduqca maraqlandırır.
İslami Cihad hərəkatının qurucusu Fəthi Əl-Şəqaqi (WAFA)
AzerVoice bu sualın cavabını ArabAZ-a istinadən sizə təqdim edir.
1980-ci illərdə fələstinli Fəthi əş-Şəqaqi (1995-ci ildə Maltada qətlə yetirilib) tərəfindən qurulan və hazırda Ziad ən-Nəxalənin rəhbərlik etdiyi “Əl-Cihad” qüvvələri “HƏMAS”la müqayisədə daha radikal hərəkatdır.
Fələstindəki islami hərəkatların bir hissəsidir və onun hərbi qanadı olan “Qüds Briqadaları”nın “HƏMAS”dakı həmkarlarından daha az silahlı və sayca çox olduğu və “İzzəddin əl-Qəssam Briqadaları” ilə təmsil olunduğu güman edilir.
Qəzza zolağında davam edən müharibə zamanı “Qüds Briqadaları” diqqətəlayiq hərbi qarşıdurmalarda, o cümlədən ondan əvvəl Qəzzada “Əş-Şifa xəstəxanası” kimi tanınan döyüşlər çərçivəsində “HƏMAS”la birgə döyüşlərdə yer alıb.
“Qüds Briqadaları” keçən oktyabrın yeddisində “Əqsa tufanı” hücumuna başlamasa da, onun üzvləri müxtəlif fraksiyalardan olan silahlı qrupların qalan hissəsinə qoşulduqdan sonra bir çox israillinin öldürülməsində və əsir götürülməsində iştirak edib və Qəzza zolağı ətrafındakı yaşayış məntəqələrinə hücum ediblər.
İsrailin əks-hücumunun başlanmasından bəri İslami Cihad bəzi liderlərini və döyüşçülərini itirdi, lakin bu HƏMAS-ın itikilərindən qat-qat azdır.
Oktyabrın 7-nə cəmi 5 ay qalmış “Qüds Briqadaları” Şuranın katibi Cihad Qanemi, Hərbi Şurada Şimal Bölgəsi komandiri Xəlil Əl-Bəhtini və orduya rəhbərlik edən Tarik Əz-Dini itirib. İordan çayının qərb sahilində “Cihad”ın bəzi tərəfdarları İsrail tərəfindən öldürüldü.
HƏMAS-dan fərqli olaraq, Cihad yarandığı gündən İranın geniş dəstəyinə arxalanıb, çünki o, Livan, Suriya və İranın özündə keçirilən kurslar vasitəsilə Əl-Qüds Briqadalarının liderlərini və üzvlərini yetişdirməkdə maraqlı olub və qabaqcıl silahlarla təmin edilib.
Qəzzədəki mənbələrə görə, “Müharibə başlayandan bəri (Cihad) heç bir maliyyə böhranı yaşamadı” və mənbələr bildirilər ki, “(Cihad) müntəzəm olaraq üzvlərinin maaşlarını ödəməyə davam etdi. Xüsusilə şimal bölgələrində aclıq, qida və su qıtlığı və bazarlarda mövcud olan qiymətlərin yüksək olmasına (yaşayış xərclərinin yüksək olması) baxmayaraq onların maaşları müntəzəm olaraq ödənilib.
Cari müharibə başlayandan bəri İslami Cihadın siyasi və hərbi liderlərinin böyük əksəriyyəti sağ qalıb və hələ də sağdırlar, xüsusilə birinci və ikinci rütbələri olanlar.
Eyni məsələni “Cihad”dan olan mənbələr də təsdiqləyiblər və qeyd ediblər ki, hərəkatın rəhbərliyi yaxşıdır, lakin (Əl-Qüds Briqadaları) tərkibindəki batalyonların və qruplaşmaların bəzi rəhbərləri sui-qəsdlər nəticəsində öldürülüb.
Əl-Cihaddakı mənbələrə görə, “müharibədən əvvəlki sui-qəsdlər dövründən sonra yaradılmış yeni hərbi şuranın bütün rəhbərləri sağdır və öz vəzifələrini yerinə yetirirlər”.
Cari müharibə zamanı “Cihad” səhra liderlərini, o cümlədən İsrailin bu ayın əvvəlində planlı əməliyyatda öldürdüyünü bildirdiyi Məhəmməd əl-Cəbarini itirdi və onun “Cihad”da sursat istehsalı infrastrukturu rəhbərinin müavini olduğu deyilir.
İsrail bu ayın 10-da Qəzza şəhərində Əl-Təbain məktəbini hədəf alan bombardman zamanı “Əl-Qüds Briqadaları”nın mərkəzi briqadasının komandiri Əşrəf Judanı da öldürməyə müvəffəq olduğunu iddia etdi, lakin daha sonra bunu yalan olduğu ortaya çıxdı.
Maraqlısı odur ki, “Əl-Cihad”ın siyasi və hərbi liderlərinin əksəriyyətinin indiyə qədər böyük əməliyyatlardan sağ çıxması ilə yanaşı, hərəkat həm də raket arsenalını mümkün qədər qoruyub saxlayıb.
İddia edilir ki, müharibə zamanı Əl-Cihad İsraildən ona qarşı cəmlənmiş hücumlar səbəbindən bir çox imkanlarını itirən HƏMAS hərəkatından daha yaxşı olan raket arsenalını qoruya bilib.
Əl-Qüds Briqadaları raket arsenalını qorumaq üçün HƏMAS-a bağlı Əl-Qəssamla müqayisədə adi haldan daha az intensiv raket hücumları həyata keçirməyə qərar veriblər.
Əməliyyatlara gəlincə, bu müharibə zamanı “Qüds Briqadaları” üzbəüz döyüşlər zamanı, partlayıcı qurğuların işə salınması və avtomobil əleyhinə raketlərin atılması ilə İsrail əsgərlərinin həlak olduğu bir çox hücumlar həyata keçirib.
Məhkumlar və koordinasiya
Qüds Briqadalarının Əl-Əqsa Tufanı əməliyyatında nisbətən gec iştirak etməsinə baxmayaraq, Əl-Cihadın 30 israillini girov saxladığı məlum idi.
İsrail və müxtəlif Fələstin qrupları arasında erkən əsir mübadiləsi razılaşması zamanı digərləri azad edildikdən sonra “(Cihad) tərəfindən saxlanılan girovların sayı hazırda təxminən 7 nəfər olaraq təxmin edilir.
Hazırkı müharibə HƏMAS və İslami Cihad arasında koordinasiyanı getdikcə daha da gücləndiriblər.
Son həftələrdə, xüsusən də HƏMAS-ın siyasi bürosunun rəhbəri İsmayıl Həniyyənin Tehranda öldürülməsindən sonrakı dövrdə “Əl-Qüds Briqadaları” və “Əl-Qəssam Briqadaları”nın üzvləri arasında birgə əməliyyatların intensivləşməsi qeyd edilib.
Qeyd edək ki, Həniyyə 2017-ci ildə HƏMAS-ın siyasi bürosunun rəhbəri seçildikdən sonra HƏMAS və İslami Cihad arasında əlaqələr daha da möhkəmlənib və hər bir tərəfin bəzi fərdi hərbi eskalasiyaları zamanı münasibətlərdə soyuqluğa baxmayaraq, hərəkatın iki silahlı qanadı arasında hərbi koordinasiya artıb.
