Bakı, AzerPress:
Məhəmməd bin Salman bin Abdulaziz bin Abdurrahman 31 avqust 1985-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı Ər-Riyadda anadan olub. Məhəmməd bin Salman Kral Səud Universitetində hüquq təhsili alıb. O universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Məzun olduqdan sonra qısa müddət özəl sektorda çalışıb.
2009-cu ildə şahzadə Salmanın atası Ər-Riyad vilayətinin qubernatoru olub. Cəmi 24 yaşı olanda Salman atasının xüsusi müşaviri kimi işə başlayıb. Bu, Salmanın siyasətə ilk addımı idi…
O, Ər-Riyad Rəqabət Şurasının baş katibi, Kral Əbdüləziz Araşdırma və Arxiv Fondu sədrinin xüsusi müşaviri və idarə heyətinin üzvü kimi vəzifələrində çalışıb.
Onun hakimiyyətdəki əsl yüksəlişi 2013-cü ildə Vəliəhd Şahzadə Şurasının sədri təyin olunması ilə başlayıb.
2015-ci ilin yanvarında Səudiyyə Ərəbistanının kralı Abdullah bin Əbdüləziz vəfat edib. Onun varisi 79 yaşlı Salman bin Əbdüləziz olub. Məhəmməd bin Salmanın atası indi kral olmuşdu. Dünya Məhəmməd bin Salmanın adını ilk dəfə 2015-ci ildə atası kral olanda eşitmişdi.
Yeni kral taxta çıxan kimi oğlu Şahzadə Salmanın müdafiə naziri təyin etdi. Beləliklə, Şahzadə Salman dünyanın ən gənc müdafiə naziri oldu.
Bir ay sonra şahzadə Məhəmməd bin Salman müdafiə naziri vəzifəsindən köməkçi vəliəhd şahzadə təyin edildi. Elə həmin il o, İqtisadi və İnkişaf Şurasının prezidenti elan edildi. Bu təyinatlarla o, ölkənin ən nüfuzlu adlarından birinə çevrilib.
Məhəmməd bin Salmanın müdafiə naziri kimi ilk işi 2015-ci ilin martında Səudiyyə Ərəbistanının Yəmən əməliyyatına başlaması olub. O, paytaxt Sananı ələ keçirdi və prezident Hadini sürgünə göndərdi. Yəmənə qarşı başladığı müharibə üç ildən çox davam etsə də, uğurlu alınmadı. Müharibə nəticəsində Yəmən xalqı aclıqla üzləşdi. Səudiyyə Ərəbistanı və müttəfiqləri hərbi cinayətlərdə ittiham olunurdu.
Səudiyyə Ərəbistanının əsas gəliri neftə əsaslanır. Neft ehtiyatları ölkənin ən böyük sərvətidir, lakin sırf neft gəlirlərindən asılı olmaq ölkənin gələcəyi üçün də risklidir. Məhəmməd bin Salman da bu təhlükənin fərqində idi. 2016-cı ildə o, neft gəlirlərindən asılılığa son qoymaq və iqtisadi və sosial transformasiyaya başlamaq üçün iddialı planı açıqladı. O, yeni iqtisadi planına“Vision 2030” adını verdi.
Şahzadə Salmanın 2030 Vizyonu təkcə neft gəlirlərindən asılılığı ehtiva etmir. Yeni planda sosial transformasiya da var. Plan çərçivəsində təhsil kurikulumunun dəyişdirilməsi, qadınların işçi qüvvəsində iştirakının artırılması, gənclər üçün iş imkanlarının yaradılması, əyləncə sektoruna investisiya yatırılması kimi yeni addımlar da həyata keçirilir. Bu plana uyğun olaraq Qırmızı dəniz sahilində “NEOM” adlı bir şəhər quracağını da açıqladı. Beş yüz milyard dollarlıq sərmayə ilə qurulan şəhərin məqsədi iqtisadiyyatı canlandırmaq olub.
O, çox sərt, iddialı bir insan idi. Daha doğrusu, onun Ər-Riyad küçələrində “Əbu Rəsasa” ləqəbi ilə tanındığı iddia edilirdi.
2017-ci il sözün əsl mənasında Şahzadə Salmanın həyatının dönüş nöqtəsi oldu. Vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Nayef həmin il vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı və yerinə Məhəmməd bin Salman təyin edildi. O, indi Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhdi, ölkəsinin gələcək kralı idi…
2017-ci ilin iyununda terrorizmi dəstəklədiyini və qonşu ölkələrin daxili işlərinə qarışmasını əsas gətirərək Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Bəhreyn və Misir Qətəri boykot edib və onu iqtisadi blokadaya alıb. Qətər isə iddiaları təkzib edib. Diplomatik və ticarət əlaqələrinin bərpası üçün Qətərə verilən tələblərin siyahısı da Qətər tərəfindən rədd edilib.
Qətəri boykot etmək qərarına rəhbərlik edən şəxs Məhəmməd bin Salman olub. Şahzadə Salmanın İrana qarşı münasibəti çox sərt idi.
Səudiyyə Ərəbistanının xarici siyasəti ilə bağlı vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salmanın ən maraqlı mesajlarından biri də İsraillə bağlı olub… O, İsrailin öz torpaqlarına sahib olmaq hüququna malik olduğunu bildirib. Salman İsrail tərəfdarı bəyanat verən ilk Səudiyyə rəsmisi olub. Bu bəyanat xüsusilə müsəlman ölkələrində böyük reaksiyaya səbəb olmuşdu.
Məhəmməd bin Salman xarici siyasətdə sərt mövqe nümayiş etdirdiyi halda, daxili siyasətdə islahat və modernləşmə tərəfdarı olub. Liberallaşma hərəkatına başladı. O, ölkədə sosial məhdudiyyətləri yumşaltmaq üçün hərəkətə keçdi. O, qadınların kişisiz maşın sürməsinə, kino, teatr və konsert kimi tədbirlərə tək getməsinə icazə verən qanunu təsdiqləyib. O, həmçinin Səudiyyə birjasının rəhbəri vəzifəsinə qadın menecer təyin edib. Bütün bunlar Səudiyyə Ərəbistanı üçün böyük addımlar idi.
O, modernləşmə planını izah edərkən “mötədil İslamı” vurğuladı. “Əvvəllər olduğumuz yerə qayıdacağıq. Biz dünyaya və bütün dinlərə açıq mötədil İslam ölkəsi olacağıq. Radikalizmə tezliklə son qoyacağıq. Mən özümü Səudiyyə Ərəbistanını islahatlara aparacaq şəxs kimi qələmə verməmişəm. “Mən Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsiyəm və vəzifəmin səlahiyyəti ilə əlimdən gələni edirəm” deyirdi.
Ləman Əsədli
Twitter: Lamanasadli01
