Bakı,VOA
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Suriya prezidenti Bəşər Əsədin Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılması üçün hər cür təşəbbüsə açıq olduqları barədə sözlərinə müsbət cavab verib və Türkiyə ilə Suriya arasında münasibətlərin qurulmaması üçün heç bir səbəb olmadığını vurğulayıb.
Dünən İstanbulda qılınan cümə namazından sonra jurnalistlərin suallarını cavablandıran Ərdoğan çərşənbə günü Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Aleksandr Lavrentyevlə Dəməşqdə görüşü zamanı Əsədin sözlərini dəyərləndirib.
“Əsədin Türkiyə ilə bağlı açıqlaması müsbətdir. Keçmişdə olduğu kimi Suriya ilə əlaqələrimizi yaxşılaşdırmaq üçün birlikdə çalışacağıq. Əvvəllər Əsədlə hətta ailə səviyyəsində görüşərdik. Bizim Suriyanın daxili işlərinə qarışmaq kimi heç bir niyyətimiz və məqsədimiz ola bilməz”-deyə Ərdoğan bildirib.
Digər tərəfdən Əsəd də Dəməşqin Türkiyə ilə münasibətlərlə bağlı bütün təşəbbüslərə açıq olduğunu və terrorizmə qarşı birgə mübarizəyə hazır olduğunu bildirib.
Lavrentiev isə ölkəsinin Suriya ilə Türkiyə arasındakı əlaqələrlə bağlı bütün təşəbbüsləri dəstəklədiyini təkrar bildirərək, vasitəçiliyin uğuru üçün şərtlərin hər zamankindən daha əlverişli göründüyünü bildirib. Xüsusi nümayəndə Rusiyanın danışıqları irəlilətmək üçün işləməyə hazır olduğunu və məqsədin Suriya ilə Türkiyə arasında münasibətlərin bərpasına nail olmaq olduğunu vurğulayıb.
Dəməşq Ankara ilə normallaşma danışıqlarının gedişatını Türkiyənin Suriyanın şimalından qoşunlarını çıxarması ilə əlaqələndirir. Ankara bunu hələ ki, rədd edir, çünki Suriya ordusunun hazırda sərhədə nəzarət edə bilməyəcəyini düşünür.
Rusiyanın bu addımı və 2023-cü ilin iyun ayından Ankara-Dəməşq xəttində dondurulmuş normallaşma danışıqlarının yenidən başlana biləcəyinə dair qarşılıqlı müsbət bəyanatlar Ərdoğan və Putinin Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) sammiti çərçivəsində görüşünə səbəb olub.
İyunun 11-də Moskvada Putinlə görüşən xarici işlər naziri Hakan Fidan Ərdoğan-Putin görüşündə Suriya məsələsinin bütün ölçüləri ilə gündəmdə olacağını bəyan edib.
Ərdoğan Fidanın BRİKS+ xarici ölkələri üçün Moskvaya səfəri zamanı prezident Vladimir Putin, xarici işlər naziri Sergey Lavrov və digər yüksək rütbəli Rusiya rəsmiləri ilə Suriyanın şimal və şimal-şərqindəki kürdlərin “özünü idarə” etdiyi bölgələrdə iyun-avqust ayına təxirə salınmış “seçkilər” məsələsini müzakirə edib.
Hakan Fidanın Rusiya prezidenti ilə görüşündən sonrakı günlərdə “Sülh Pınarı” əməliyyatı çərçivəsində nəzarətdə olan bölgələri ayıran xətlərdə müştərək patrulların bərpası kimi Türkiyə-Rusiya koordinasiyasının canlandığını gördük.
Əsəd Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmaq cəhdlərinə müsbət yanaşdığını bildirsə də, bu bəyanat Dəməşqin təşəbbüslərin Suriyanın öz ərazisi üzərində suverenliyinə uyğun olması mövqeyindən geri çəkildiyini göstərmir. Çünki normallaşma danışıqlarının irəliləməsinə mane olan düyün Dəməşqin “işğal” olaraq gördüyü Şimali Suriyadakı türk hərbi varlığıdır.
Ankara daha əvvəl Suriyada qeyri-müəyyən müddətə qalmaq istəmədiyinə işarə etmişdi.
Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidan bazar ertəsi verdiyi açıqlamada Suriya ordusu ilə müxalif qruplar arasında döyüşlərin dayandırılmasını əsas gətirərək, bunu Türkiyə və Rusiyanın Suriyadakı “əsas nailiyyəti” adlandırıb. Fidan Dəməşqə Suriya hökuməti ilə müxalifət arasında güzəştə getmək üçün əvvəlki tələbini xatırladıb və açıqlamalarında Dəməşqi böhranın siyasi həllinə nail olmaq üçün bu uğurdan daha çox istifadə etməyə çağırıb.
Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) sədri Özgür Özəl Əsəd və Ərdoğanın danışıqlar masasına oturması üçün vasitəçilik etməyə hazır olduğunu da bildirib.
Cümə günü bir televiziya kanalında gündəmlə bağlı sualları cavablandıran Özəl, qaçqın probleminin həlli və Suriya ilə Türkiyə arasında dialoq kanallarının açılması üçün lazım gələrsə Əsədlə görüşə biləcəyini söylədi. Özəl, “Biz bunun üzərində işləyirik. Zamanı gələndə müsbət irəliləyişləri açıqlayacağıq. “Biz Əsədlə görüşəcəyik və Türkiyə ilə masa arxasında oturmaq üçün açıq tələbimizi çatdıracağıq”, – deyə o bildirib.
Müxalifət lideri Özəl sözlərini belə davam etdirib: “Əgər Əsəd məsələsində sabah və ya o biri gün hər hansı irəliləyiş əldə etsək, mən də cənab Ərdoğanla görüş təyin edəcəyəm. Lazım gələrsə, Əsədlə Ərdoğanın görüşünə də vasitəçilik edə bilərəm.”
